Otyłość a rak piersi

Październik jest Miesiącem Walki z Rakiem Piersi

W krajach Unii Europejskiej rak piersi jest wykrywany co dwie minuty. W Polsce rokrocznie odnotowuje się około 15 tys. nowych zachorowań, ale coraz więcej kobiet udaje się wyleczyć – zwraca uwagę Światowa Organizacja Zdrowia.

- Rak piersi to najczęściej występujący nowotwór u kobiet, ale odpowiednia profilaktyka może bardzo pomóc w zmniejszeniu liczby zachorowań. Niestety tylko niewielki odsetek kobiet w Polsce wykonuje badania przesiewowe. Kiedy rak piersi zdiagnozowany jest na wczesnym etapie to rokowania są bardzo dobre a szanse na całkowite wyleczenie sięgają kilkudziesięciu procent – mówi w rozmowie z portalem eOnkologia.pl prof. Piotr Wysocki z Oddziału Chemioterapii Wielkopolskiego Centrum Onkologii w Poznaniu.

Otyłość jest stanem patologicznego zwiększenia ilości tkanki tłuszczowej, który prowadzi do licznych zaburzeń metabolicznych i niewydolności narządów, oraz przyczyną zwiększonego ryzyka wystąpienia wielu nowotworów. W etiopatogenezie raka piersi zwraca się uwagę na znaczenie podwyższonego >25 mg/m2 wskaźnika masy ciała (body mass index – BMI) oraz małej aktywności fizycznej. Ogniwem łączącym otyłość z zachorowaniem na raka piersi może być insulina, która – obok efektów metabolicznych – ma również znaczenie mitogenne. Istotną rolę w powstaniu raka piersi odgrywają produkowane przez komórki tłuszczowe leptyna i adiponektyna. U otyłych pacjentek stwierdza się zwiększenie stężenia leptyny i zmniejszenie stężenia adiponektyny, co zwiększa ryzyko rozwoju raka piersi. 

Guzy pacjentek otyłych trudno wykryć w badaniu palpacyjnym. Sytuacja ta sprzyja uśpieniu czujności i odroczeniu diagnozy do momentu, gdy choroba stanie się bardziej zaawansowana, co pogarsza wyniki leczenia.

Ocena zależności pomiędzy otyłością a odpowiedzią patologiczną na przedoperacyjną chemioterapię z powodu raka piersi wykazała gorsze wyniki w grupie kobiet z podwyższonym BMI. U pacjentek tych stwierdzono wyższy stopień zaawansowania choroby, częściej guzy hormonalnie ujemne i krótsze przeżycia całkowite. W innym opracowaniu zwrócono uwagę na konieczność zastosowania pełnych dawek cytostatyków w chemioterapii uzupełniającej u kobiet z otyłością, gdyż poprawiało to wyniki terapii. Dystrybucja i metabolizm leków u osób z nadmiarem tkanki tłuszczowej stanowi bowiem dodatkowy problem.

Nadwaga i otyłość stanowią problem w każdej dziedzinie medycyny. Coraz lepiej poznana funkcja tkanki tłuszczowej, biomarkerów czy genów związanych z otyłością daje lekarzom więcej narzędzi do działań profilaktycznych. Być może pojawią się nowe sposoby leczenia, celowanego w punkty wspólne dla otyłości i innych chorób. W kon­tekście ryzyka raka piersi oraz wyników jego leczenia niezbędna jest edukacja na temat zmiany stylu życia, aktywności fizycznej i zrównoważonej diety. Konieczna jest poprawa znajomości tego zagadnienia zarówno wśród lekarzy, jak i pacjentów.

Źródło: Małgorzata Mazur-Roszak, Maria Litwiniuk, Sylwia Grodecka-Gazdecka „Otyłość a rak piersi”, Współczesna Onkologia (2010) vol. 14;4 (270-275)